Netykieta
Zasady obowiązujące w internecie
Autor: Arlene H. Rinaldi (tłum. Krzysztof Snopek, Gdańsk)
WPROWADZENIE

Sprawą o podstawowym znaczeniu dla każdego użytkownika sieci jest, aby zdawał on sobie sprawę ze swej odpowiedzialności za dostęp do rozległych zasobów INTERNET'u: usług, komputerów, systemów i ludzi. Użytkownik ponosi ostateczną odpowiedzialność za swoje działania przy dostępie do usług sieciowych. INTERNET nie jest pojedynczą siecią; jest to raczej zbiór tysięcy pojedynczych sieci, którym umożliwiono wymianę informacji pomiędzy sobą. Informacja wysyłana do INTERNET'u może w rzeczywistości wędrować poprzez wiele różnych sieci zanim dotrze do miejsca przeznaczenia. Dlatego użytkownicy pracujący w INTERNET'cie muszą być świadomi obciążenia, jakie wnoszą do innych współpracujących sieci. Jako użytkownik sieci lokalnej otrzymujesz zezwolenie na dostęp do innych sieci (i/lub systemów komputerowych w nich pracujących).

Każda sieć i system mają własny zestaw reguł, zwyczajów i procedur. Działania, które są rutynowo dozwolone w jednej sieci/systemie, mogą być kontrolowane lub nawet zabronione w innej. Użytkownik jest odpowiedzialny za przestrzeganie tych lokalnych reguł.

Pamiętaj: fakt, ze użytkownik "może" wykonać jakieć konkretne działanie nie oznacza jeszcze, ze "powinien" je wykonać. Używanie sieci jest PRZYWILEJEM, a nie UPRAWNIENIEM; przywilejem, który może być w każdej chwili czasowo odebrany za jego nadużywanie. Przykładami takiego nadużywania mogą być: umieszczanie w systemie nielegalnych informacji, używanie obelżywego lub budzącego inne zastrzeżenia języka w przesyłanych wiadomościach (zarówno publicznych jak i prywatnych), nadawanie wiadomości, które mogą spowodować utratę wyników pracy u odbiorców, wysyłanie tzw. "listów łańcuszkowych", "broadcast'ów", oraz wszelkie inne działania, które mogą spowodować "przepełnienie" sieci lub w inny sposób zakłócać pracę innych użytkownikow. W szczególnych wypadkach może nastąpić odebranie przywileju pracy w sieci NA STAŁE, bedące wynikiem akcji dyscyplinarnych, podejmowanych przez specjalną komisję, powołaną do badania przypadków nadużyć w sieci.

POCZTA ELEKTRONICZNA I PLIKI
ODPOWIEDZIALNOŚĆ UŻYTKOWNIKA
Użytkownik odpowiada za zawartość i utrzymywanie w porządku swojej elektronicznej skrzynki pocztowej:
  • Kontroluj pocztę codziennie i utrzymuj się w wyznaczonym Ci limicie miejsca na dysku.
  • Usuwaj niezwłocznie niepotrzebne przesyłki, ponieważ zajmują one miejsce na dysku.
  • Utrzymuj w swojej skrzynce tylko naprawdę niezbędne przesyłki.
  • Przesyłki można kopiować do zbioru, a nastepnie na dysk lokalny Twojego komputera lub dyskietkę, do późniejszego wykorzystania.
  • Nigdy nie zakładaj, że Twoja poczta może być odczytana tylko przez Ciebie; inni mogą być też w stanie odczytać Twoją przesyłkę. Nigdy nie wysyłaj i nie przechowuj niczego, czego nie chciałbyś zobaczyć np. w dzienniku wieczornym.
Użytkownik jest też odpowiedzialny za zawartość i utrzymywanie w porządku swojego katalogu (home directory) na dysku servera:
  • Utrzymuj zawartość katalogu na poziomie niezbędnego minimum. Pliki powinny być kopiowane na dysk lokalny Twojego komputera lub na dyskietki.
  • Rutynowo i często kontroluj, czy Twój komputer/dyskietki nie został zawirusowany, szczególnie po transmisji plików z innych systemów, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się wirusów.
  • Twoje pliki mogą być dostępne dla osób posiadających wyższe uprawnienia systemowe, tak więc nie przechowuj niczego prywatnego w Twoim katalogu.
TELNET
  • Wiele usług dostępnych poprzez TELNET posiada pliki z dokumentacją, dostępne on-line lub przez FTP. Ściągnij te pliki i zapoznaj się z nimi, zamiast blokować łącza podczas długotrwałych prób "nauczenia się" nowego systemu.
  • Pamiętaj o innych użytkownikach, którzy chcą korzystać z danej usługi; jej operator może Ci w ostateczności zabronić do niej dostępu. Bądź przyłączony do innego systemu tylko na czas niezbędny dla uzyskania żądanej informacji, a potem odłącz się bez zwłoki.
  • Uzyskane informacje powinieneś skopiować na swój lokalny komputer lub na dyskietki (nie przetrzymuj ich na serwerze).
ANONYMOUS FTP (protokół przesyłania plików)
  • Użytkownicy powinni podawać jako PASSWORD swój adres poczty elektronicznej (E-mail); operator servera FTP może wówczas w razie potrzeby śledzić poziom użytkowania FTP. Jeżeli Twój adres E-mail powoduje błędy, podaj GUEST w odpowiedzi na następny "password prompt".
  • Staraj się wykonywać transmisje dużych plików (ponad 1 Mb) po godzinach pracy, a w przypadku odległych serverów - w późnych godzinach wieczornych.
  • Stosuj się do ograniczeń czasowych wymaganych przez servery FTP. Myśl w kategoriach czasu lokalnego na serverze, z którym się połączyłeś, a nie Twojego czasu lokalnego.
  • Kopiuj uzyskane pliki na Twój komputer lokalny lub dyskietki, aby utrzymać się w wyznaczonym limicie Twojego katalogu na serverze.
  • Jeśli korzystasz z usług ARCHIE, rób to w miarę możliwości za pomocą poczty elektronicznej, a nie on-line.
  • Kopiując programy użytkownik jest odpowiedzialny za sprawdzenie i przestrzeganie warunków licencji i praw "copyright". Jeżeli program jest Ci przydatny w użytkowaniu, opłać (jeżeli jest wymagana) autorowi opłatę rejestracyjną. Jeżeli masz jakieś wątpliwości, nie kopiuj programu; było wiele przypadków gdy oprogramowanie chronione przez "copyright" znalazło się w archiwach FTP.
  • Dodatkowych informacji (support) co do skopiowanych programow żądaj od autora danej aplikacji.
  • Usuwaj niepotrzebne programy z Twojego systemu.
KOMUNIKACJA ELEKTRONICZNA (E-mail, grupy LISTSERV, Usenet, Mailing lists)
  • Nadawaj przesyłki krótkie i na temat.
  • W jednej przesyłce koncentruj się na jednym temacie.
  • Bądź profesjonalny i ostrożny w tym, co mówisz o innych. (Przesyłki E-mail łatwo jest rozpowszechniać!).
  • Cytuj zawsze źródła, referencje itp.
  • Pisz krótkimi liniami, unikaj znaków sterujących.
  • Przestrzegaj "drogi służbowej" w korespondencji z administratorami sieci/usług. Np. nie przesyłaj zażaleń na działanie poczty bezpośrednio na "top" tylko dlatego że potrafisz to zrobić poprzez E-mail.
  • Nie używaj sieci akademickich do celów handlowych i prywatnych.
  • W stopce przesyłki pocztowej załączaj swoje dane (signature). Powinny one zawierać: imię, nazwisko, stanowisko, komórkę organizacyjną, adres E-mail i być nie dłuższe niż 4 linie. Dodatkowo można podać adres pocztowy i nr telefonu.
  • Pisz dużymi literami tylko, aby podkreślić ważny punkt lub wyróżnić tytuł/nagłówek. Słowa można też wyróżnić ujmując je w *gwiazdki*.
  • Bądź staranny i ostrożny przekazując (forwarding) pocztę na adresy grupowe i listy dystrybucyjne. Zaleca się podać źródło dokumentu oraz instrukcję, jak otrzymać kopię.
  • Za szczególnie niegrzeczne uważa się rozpowszechnianie prywatnej poczty przez "mailing lists" lub Usenet bez zezwolenia autora.
  • Bądź ostrożny pisząc z humorem lub sarkazmem. Bez osobistego kontaktu Twój żart może być odebrany jako złośliwa krytyka.
  • Przestrzegaj warunków licencji i copyright'u.
  • Cytując inne osoby, wytnij wszystko, co nie dotyczy bezpośrednio problemu. Załączenie całego artykułu na pewno znudzi czytających.
  • Używaj w miarę możliwości skrótów.
LISTSERV, GRUPY DYSKUSYJNE
  • Na niektórych listach panuje mały ruch, inne mogą wypełnić Twoją skrzynkę kilkuset przesyłkami na dzień. Liczne przesyłki nadchodzące z różnych listserverów, listy adresowane do wielu użytkowników wymagają znacznego nakładu czasu na przetwarzanie i okupują cenne zasoby systemu. Subskrypcje do list dyskusyjnych należy ograniczać do niezbędnego minimum, uwzględniając limit miejsca na dysku i własne możliwości czytania na bieżąco nadsyłanych przesyłek.
  • Dbaj, aby Twoje pytania i komentarze odpowiadały tematowi danej listy.
  • Nie wahaj się prowokowac innych do dyskusji. Pamiętaj, że dyskusje te są "publiczne" i służą konstruktywnej wymianie poglądów. Traktuj innych uczestników tak, jak chciałbyś być sam traktowany.
  • Stawiając pytanie w grupie dyskusyjnej, zalecaj nadsyłanie odpowiedzi do Ciebie osobiście; wyślij opracowaną, zbiorczą odpowiedź do całej grupy.
  • Odpowiadając na przesyłkę nadesłaną do grupy, sprawdź adres, aby być pewnym, że odpowiadasz zgodnie z intencją (pojedynczej osobie lub całej grupie).
  • Zapisując się do grupy, zachowaj otrzymane potwierdzenie zgłoszenia aby ew. móc się na nie powołać.
  • Jeśli nie będzie Cię w pracy ponad tydzień, wypisz się lub zawieś subskrybcję we wszystkich listach/grupach, do których należysz.
  • Jeśli możesz odpowiedzieć na czyjeś pytanie, odpowiedz na jego osobisty adres. Dwudziestu ludzi odpowiadających na to samo pytanie na dużej liście może zapełnić szybko wiele skrzynek pocztowych...
  • Zapisuj się na listę podając swój osobisty adres, a nie np. wspólny adres biura, katedry itp.
  • Czasami zapisujący się na listę nie są zaznajomieni z właściwą "etykietą sieciową" (netiquette) i nadsyłają zadania SUBSCRIBE lub UNSUBSCRIBE bezpośrednio do samej listy. Bądź tolerancyjny w takich przypadkach, udziel lepiej pożytecznych wskazówek zamiast krytykować.
  • Inni ludzie na liście nie są zainteresowani Twoimi zadaniami zapisania czy wypisania z listy. Wszelkie zadania administracyjne tego typu winny być nadsyłane pod odpowiedni adres, nie zaś do samej listy. Odpowiednie do tego celu są adresy:
    • dla LISTSERV GROUPS - listserv@host
    • dla MAILING LISTS - listname-REQUEST@host, lub listname-OWNER@host
  • Zarówno w przypadku Mailing lists jak i LISTSERV groups w celu zapisania/wypisania na/z listy, w treści przesyłki umieść:
    • SUBSCRIBE nazwa_listy imię nazwisko (aby zapisać się na listę), lub
    • UNSUBSCRIBE nazwa_listy (aby się z niej wypisać)
Copyright © 2024 Dział Obsługi MSK TORMAN
Uniwersyteckie Centrum Informatyczne Uniwersytet Mikołaja Kopernika
87-100 Toruń, pl. Rapackiego 1